Babasının Gözünden İşitme Kayıplı Kızının Yaşam Öyküsü


Özet Görüntüleme: 401 / PDF İndirme: 358 / PDF İndirme: 314

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.14689/enad.34.1619

Anahtar Kelimeler:

babalar- işitme kaybı- Babalık algısı- İşitme kayıplı yetişkin- İşitme kayıplı çocuğu olan babalar

Özet

Araştırmanın amacı, işitme kayıplı yetişkin çocuğu olan normal işiten bir babanın yaşam hikâyesinin incelenmesi ve babanın işitme kayıplı çocuğunun hayatı ve gelişim dönemleri üzerindeki etkilerinin derinlemesine anlaşılmasıdır. Nitel araştırma yöntemlerinden yaşam öyküsü ile desenlenen araştırmanın katılımcısı doğuştan çok ileri derece duyu-sinirsel işitme kaybına sahip yetişkin çocuğu olan bir babadır. Araştırma verileri yarı-yapılandırılmış görüşmeler, dökümanlar, fotoğraflar ve yansıtmalı araştırmacı günlükleri ile toplanmıştır. Toplanan veriler tümevarımcı yöntem ile analiz edilmiştir. Bulgular dokuz ana tema çerçevesinde yorumlanmıştır: babanın içinde büyüdüğü aile, eşinin hamilelik dönemi, tanılama dönemi, okul öncesi dönem, ilkokul dönemi, ortaokul ve lise dönemi, yetişkinlik dönemi, e-Kpss/ iş hayatı ve koklear implant ameliyatı sonrası karşılaşılan güçlükler. Araştırmanın bulguları; katılımcı babanın içinde büyüdüğü ailenin kendi babalık algılarına etkisi olduğunu göstermiştir. Baba, kızının işitme kaybını daha çabuk kabullenmiş, babanın bu davranışı işitme kayıplı çocuğu ile olan bağını artırmış ve çocuğun gelişim dönemleri, akademik becerileri üzerinde asıl söz sahibinin baba olmasına neden olmuştur. Bir baba olarak isteğinin işitme kayıplı çocuklar ile daha fazla sözlü iletişim kurulması olduğunu dile getirmiştir. Araştırmanın bulguları tüm işitme kayıplı baba-çocuk nüfusuna genellenemese de bu bulguların kuramlar ve ileri araştırmalara ışık tutacağı düşünülmektedir.

Referanslar

Acar, F.M., Turan, Z., & Uzuner, Y. (2020). Being the father of a child who is deaf or hard of hearing: A phenomenological study of fatherhood perceptions and lived experiences in the Turkish context. American Annals of the Deaf, 165(1), 72–113.

Akçamete, G., & Kargın, T. (1996). İşitme Engelli Çocuğa Sahip Annelerin Gereksinimlerinin Belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 7-24. Kazak, A.E. & Marvin, R.S. (1984). Differences, difficulties and adoptation: Stress and social networks in families with handicapped child. Family Relations, 33, 67-77.

Akın, Ö., Tezer, N., Şahin, R., & Akar, F. (2009). Geç Yaşta Koklear İmplant Uygulamasının Geç Dönem Sonuçları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 81-91.

Aksoy, A. B. & Tatlı, S. (2019). Okul Öncesi Dönem Çocuğu Olan Babaların Çocuklarıyla Olan İlişkileri İle Babalık Rolü Algıları Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. ÇKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 1-22.

Akyol, A., Taştepe, T., Aydos, S., & Yavuz, E. C. (2017). Erken Çocukluk Dönemindeki Çocukların Oyunlarında Babanın Rolü. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 445-458.

Altın, M. (2014). Bireysel görüşme yöntemiyle babalık görev algısının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi.

Atkinson, R. (1998). The life story interview. Sage University Papers Series on Qualitative Research Methods, 44. Sage.

Atmaca, U., & Uzuner, Y. (2020). Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Çalışan Öğretmenlerin İşitme Kayıplı Bireylere Verilen Destek Hizmetlerine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi: Fenomenolojik Araştırma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(4), 1214-1248.

Aydın, A. (2003). The effect of father involvement training on the fathers’ involvement level and perceptions of their fathering roles [Unpublished master’s thesis]. Middle East Technical University.

Baruch, G.K., & Barnett, R.C. (1983). Correlates of Fathers' Participation in Family Work: A Technical Report, Working Paper No: 106. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED262859.pdf

Başaran, İ. E. (2011). Anne, Baba ve Eğitimciler için Çocuk Psikiyatrisi (1. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.

Beatty, D., & King, A. (2008). Supporting fathers who have a child with a disability: The development of a new parenting program. Groupwork, 18(3), 69-87.

Bekar, R., Uzuner, Y., & Çolaklıoğlu, O. (2021). İşitme kayıplı çocuğu olan annelerin çocuklarına ilişkin gereksinimler ve destekler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(1), 31-59.

Beşpınar, F.U., & Beşpınar, T.Z. (2017). Türkiye’de Hane Halkı Yapıları Ve Evlilik Pratiklerinde İkili Resim: Geleneklerin Yanı Sıra Değişimin Yansımaları. Nüfusbilim Dergisi, 39, 109-149.

Biber, K. (2016). Perceptions of father involvement among turkish fathers with pre-school children.

Journal of Education and Training Studies, 4 (6), 115-126.

Bonney, J.F., Kelly, M.L., & Levant, R.F. (1999). A Model of Fathers' Behavioral Involvement in Child Care in Dual-Earner Families. Journal of Family Psychology, 13(3), 401-415.

Bronte-Tinkew, J., Carrano, J., Horowitz, A., & Kinukawa, A. (2008). Involvement Among Resident Fathers and Links to Infant Cognitive Outcomes. Journal of Family Issues, 29(9), 1211-1244.

Brown, D. (2007). Principles of Language Learning and Teaching. New York: Pearson Education.

Burcu, E. (2002). Üniversitede Okuyan Özürlü Öğrencilerin Sorunları: Hacettepe - Beytepe Kampüsü Öğrencileri Örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 83-103.

Çağdaş, A. (2015). Anne-Baba-Çocuk İletişimi. (3. Baskı). Eğiten Kitap.

Caldera, Y. M. (2014). Paternal Involvement and Infant-Father Attachment: A Q-Set Study. Fathering A Journal of Theory Research and Practice about Men as Fathers, 2(2),191-210.

Carrillo, S., Bermúdez, M., Suárez, L., Gutiérrez, M.C., & Delgado, X. (2016). Father’s perceptions of their role and ınvolvement in the family: A qualitative study in a colombian sample. Revista Costarricense de Psicología, 35 (2), 101-118.

Cengiz, U.C., Yayan, E.H., Ercan, M.K., Kolcu, D., & Akgül, F. (2016). İşitme Engelli Çocuklarda Dil Kazanımı ve Konuşma Eğitimi. I. International Congress on Woman and Child Health and Training, Kocaeli, Türkiye.

Clark, M. (2007). A practical quide to quality interaction with children who have a bearing loss. San Diego, CA: Plural Pub.

Çolaklıoğlu, O., Turan, Z., & Uzuner, Y. (2019). Kardeşim işitme kayıplı: Bir yaşam öyküsünün incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 967-993.

Cole, A. L. (1994). Doing life history research. In theory and in practice. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association. 4-8 April, New Orleans.

Creswell, J. W. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri. (Çev: M. Bütün, S.B. Demir). (6. Baskı). Siyasal kitabevi.

Crinic, K. A., Greenberg, M. T., Ragozin, A. S., Robinson, N. M., & Basham, R. B. (1983). Effects of stress and social support on mothers and premature and full-term infants. Child Development, 54, 209- 217.

Demirel, E .E. E. (2016). Dil gelişimi ve kuramları. N. Sargın, S. Avşaroğlu, A. Ünal (Ed.), Eğitimden Psikolojik Yansımalar (s. 125-134). Çizgi Kitabevi.

Doğan, M., Tüfekçioğlu, Ü., & Er, N. (2013). Normal Gelişim Gösteren ve İşitme Kayıplı Çocuklarda Erken Müdahalenin Bilişsel Performanstaki Rolü: Çalışma Belleği ve Kısa Süreli Bellek. International Journal of Early Childhood Special Education (INT-JECSE), 5(2), 70-106.

Ely, R., Gleason, J. B., Narasimhan, B., & McCabe, A. (1995). Family talk about talk: Motherslead the way. Discourse Processes, 19, 201–218.

Ertürk Mustul, E., & Doğan, M. (2021). İşitme kaybı olan çocuklarda yürütücü işlevler araştırmaları üzerine bir sistematik derleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 1-25.

Etherington, K. (2006). Understanding drug misuse and changing identities: A life story approach.

Drugs: Education Prevention and Policy, 13(3), 233-245.

Fowler, S., Schwartz, I. ve Atwater, J. (1991). Perspectives on the transition from preschool to kindergarten for children with disabilities and their families. Exceptional Children, 58, 136-145.

Girgin, M. C. (2006). İşitme Engelli Çocukların Konuşma Edinimi Eğitiminde Dinleme Becerilerinin Önemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(1), 15-28.

Glesne, C. (2020). Nitel Araştırmaya Giriş. (Çev: A. Ersoy, P. Yalçınoğlu). (6. Baskı). Anı yayıncılık.

Güngörmüş-Özkardeş, O. (2010). Baba olmak. Remzi Yayınevi.

Güngörmüş-Özkardeş, O., & Arkonaç, S. (1998). İki Farklı Eğitim Düzeyinde Baba Olma Algısı. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 253-263.

Haensel, J., Engelke, J.C., Ottenjann, W., & Westhofen, M. (2005). Long-term results of cochlear implantation in children. Otolaryngology - Head and Neck Surgery, 132(3), 456-458.

Hains, A. H., Fowler, S. A., & Chandler, L. K. (1987). Planning school transitions: Family and professional collaboration. Washington, D.C. Handicapped Children's Early Education Program. (ERIC No: ED291219).

Harrison, R. V., Gordon, K. A., & Mount, R.J. (2005). Is There a Critical Period for Cochlear Implantation in Congenitally Deaf Children? Analyses of Hearing and Speech Perception Performance after Implantation. Developmental Psychobiology, 45(3), 252-261.

Hintermair, M. (2006). Parental resources, parental stress, and socioemotional development of deaf and hard of hearing children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 11(4), 493-513.

İçyüz, R. (2021). Aile ve Sorumlulukları. S.T. Aslan (Ed.), Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Anne-Baba El Kitabı Serisi, İşitme Yetersizliği (s. 83-99). Eğiten Kitap.

Isarin, J., van Zadelhoff, I., Wolters-Leermakers, N., Speksnijder-Bregman, M., Hannink, M., & Knoors,

H. (2015). A World of Difference. Parental Perspectives on Cochlear Implantation in Deaf Children with Additional Disabilities. Deafness & Education International, 17(4), 219–230.

Jackson, C. W., & Turnbull, A. (2004). Impact of deafness on family life: A review of the literature.

Topics in Early Childhood Special Education, 24(1), 15-29.

Kaner, S., Bayraklı, H., & Güzeller, C.O. (2011). Anne-Babaların Yılmazlık Algılarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(2), 63-78.

Karacan, E. (2000). Bebeklerde ve Çocuklarda Dil Gelişimi. Klinik Psikiyatri, 3, 263- 268.

Kargın, T., Akçamete, G., & Baydık, B. (2001). Okul öncesi yaşta işitme engelli çocuğu bulunan ailelerin anasınıfına geçiş sürecindeki gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3(1), 13-24.

Kublay, D., & Oktan, V. (2015). Evlilik Uyumu: Değer Tercihleri ve Öznel Mutluluk Açısından İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (44), 25-35.

Küçüker, S. (2006). The family focused early intervention programme: Evaluation of parental stress and depression. Early Child Development and Care, 176(3-4), 329-341.

Kuzucu, Y. (2011). Değişen Babalık Rolü ve Çocuk Gelişimine Etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (35), 79-91.

Lam, C. B., McHale, S.M. ve Crouter, A.C. (2012). Parent–Child Shared Time from Middle Childhood to Late Adolescence: Developmental Course and Adjustment Correlates. Child Development, 83(6), 2089-2103.

Lamb M. E. (2010). How do fathers influence children’s development? let me count the ways. M. E. Lamb (Ed.), The role of the father in child development (5th edition) (s. 1-26). New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.

Lewis, T. E. (1999) Fathers' involvement and perceptions of childrearing in two-parent families

[Unpublished doctoral thesis]. Tennessee: The University of Memphis.

Longo, D. C. & Bond, L. (1984). Families of the handicapped child: Research and Practice. Family Relations, 33, 57-65.

Mahoney, G., & Wheeden, C.A. (1997). Parent-child interaction-the foundation for family-centered early intervention practice a response to Baird and Peterson. Topics in Early Childhood Special Education, 17(2), 165-184.

Mahoney, G. (2009). Relationship focus intervention (RFI): Enhancing the role of parents in children’s developmental intervention. International Journal of Early Childhood Special Education, 1(1), 1- 16.

Marschark, M., & Spencer, P.E. (2006). Spoken Language Development of Deaf and Hard-of-Hearing Children: Historical and Theoretical Perspectives. P.E. Spencer ve M. Marschark (Ed.), Advances in the spoken language development of deaf and hard-of-hearing children (s. 3–21). Oxford University Press.

Marschark, M., & Knoors, H. (2012). Educating deaf children: Language, cognition, and learning.

Deafness & Education International, 14(3), 136-160.

May, C., Chai, L.K., & Burrows, T. (2017). Parent, Partner, Co-Parent or Partnership? The Need for Clarity as Family Systems Thinking Takes Hold in the Quest to Motivate Behavioural Change. Children, 4(29), 1-9.

McHale, S.M., & Huston, T.L. (1984). Men and women as parents: Sex role orientations, employment and parentalroles with infants. Child Development, 55, 1349-1361.

McNeil, M., & Chabassol, D. (1984). Paternal Involvement in the Programs of Hearing-Impaired Children: An Exploratory Study. Family Relations, 33(1), 119-125.

Mengi, A. (2019). Engelli Öğrencilerin Üniversite Eğitimi Sürecinde Karşılaştığı Güçlükler: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 147- 170.

Mercan, Z., & Tezel Şahin, F. (2017). Babalık Rolü ve Farklı Kültürlerde Babalık Rolü Algısı.

Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 1-10.

Morrison, G.S. (2015). Early Childhood Education Today (13th edition). Pearson.

Mücevher, M. H. (2020). Anlatı Ve Hayat Hikâyesi Araştırmaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 277-295.

Mueller, T. G., & Buckley, P. C. (2014). The Odd Man Out: How Fathers Navigate the Special Education System. Remedial and Special Education, 35(1) 40–49.

Newland, L. A., Coyl-Shepherd, D. D., & Paquette, D. (2012). Fathers and development: new areas for exploration. Early Child Development and Care, 183(6), 735-745.

Özşenol, F., Işıkhan, V., Ünay, B., Aydın, H.İ., Akın, R., & Gökçay, E. (2003). Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Aile İşlevlerinin Değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156 – 164.

Pipp-Siegel, S., Sedey, A.L., & Yoshinaga-Itano, C. (2002). Predictors of parental stres in mothers of young children with hearing loss. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 7(1), 1-17.

Polat, F. (1995). İşitme Engellilerin Eğitiminde Kullanılan Yöntemler. Özel Eitim Dergisi, 2(1), 24-32. Radin, N. & Goldsmith, R. (1983). Predictors of father involvement in Childcare. Paper presented at the Biennial Meeting of the Society for Research in Child Development. (ERIC number: Ed 248 031).

Rice, M.L., & O’Brien, M. (1990). Transitions: Times of change and accommodation. Topics in Early Childhood Special Education, 9 (4), 1-14.

Roberts, D., Coakley, T.M., Washington, T.J., & Kelley, A. (2014). Fathers’ perspectives on supports and barriers that affect their fatherhood role. SAGE Open, 4 (1), 1-10.

Şahin, H., & Demiriz, S. (2014). Beş Altı Yaşında Çocuğu Olan Babaların, Babalık Rolünü Algılamaları İle Aile Katılım Çalışmalarını Gerçekleştirmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(1), 273-294.

Sarı, H. (2005). Selçuk Üniversitesi’ nde Öğrenim Gören Bedensel Engelli ve Görme Engelli Öğrencilerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözümüne Yönelik Çağdaş Öneriler, SelçukÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 335-355.

Şen, F.M. (1991). İşitme engelli kardeşi olan çocukların psikolojik durumlarının incelenmesi [Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı, Ankara.

Sevinç, İ., & Çay M. (2017). Fiziksel Engelli Bireylerin Üniversite Eğitimi Sırasında Karşılaştıkları Sorunlar (Akdeniz Üniversitesi Örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 13, 219-238.

Szarkowski, A., & Brice, P.J. (2016). Hearing Parents’ Appraisals of Parenting a Deaf or Hard-of- Hearing Child: Application of a Positive Psychology Framework. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 21(3), 249–258.

T.C. Resmi Gazete. Kamu Personeli Genel Tebliği. 07.07.2018. Sayı:30471, Başbakanlık Basımevi, Ankara.

T.C. Resmi Gazete. Kamu Personeli Genel Tebliği. 08.02.2015. Sayı:29261, Başbakanlık Basımevi, Ankara.

Tait, M., Raeve, L.D., & Nikolopoulos, T.P. (2007). Deaf children with cochlear implants before the age of 1 year: Comparison of preverbal communication with normally hearing children. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 71(10), 1605-1611.

Tait, M.E., Nikolopoulos, T.P. & Littman, M.E. (2007). Age at implantation and development of vocal and auditory preverbal skills in implanted deaf children. International Journal of Paediatric Otorhinolaryngology, 71(4), 603-610.

Tepe, E.E., & Demir A.S. (2019) Babaların Çocuk Bakımına Katılımında Kendi Annelerinin Etkisi Üzerine Bir Çalışma: Sakarya İli Örneği. Uluslararası Folklor Akademi Dergisi, 1 (2), 121 -140.

Tezel-Şahin, F. & Özbey, S. (2007). Aile Eğitim Programlarına Baba Katılımının Önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18 (1), 39-48.

Tüfekçioğlu, U. (2005). Çocuklarda İşitme Kaybının Etkileri. U. Tüfekçioğlu (Ed.), İşitme, konuşma ve görme sorunu olan çocukların eğitimi (3. Baskı) (s. 1- 46). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.

Tüfekçioğlu, U. (2007). Çocuklarda İşitme Kaybının Etkileri. U. Tüfekçioğlu (Ed.), İşitme, konuşma ve görme sorunu olan çocukların eğitimi (5. baskı) (s. 1-46). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.

Turan, Z. (2000). Çok İleri Derecede İşitme Kayıplı Çocuklar İçin Kelime Ayırdetme Beceri Testinin Geliştirilmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 195-204.

Turan, Z. (2016). Cochlear Implanted Deaf Children with Additional Disabilities: The Mother’s Perspective. International Journal of Medicine and Medical Sciences, 8(7), 66–74.

Turan, Z., Taşkıran- Küçüköncü, D., Cankuvvet, N., & Yolal, Y. (2012). Koklear implant ve işitme cihazı kullanan işitme kayıplı çocukların dil ve dinleme becerilerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 54, 142-150.

Ünlü, Ş. (2010). Being Fathered And Being A Father: Examination Of The General Pattern Of Turkish Fathers‟ And Their Own Fathers‟ Involvement Level For Children Between The Ages Of 0-8 [Unpublished master’s thesis]. Ankara: Middle East Technical University.

Ünüvar, P. (2008). Babaların 3-6 Yaş Grubu Çocuklarıyla Geçirdikleri Zamanın Niteliğini Belirleme ve Geliştirme [Doktora tezi]. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Wall, G. ve Arnold, S. (2007). How Involved Is Involved Fatherıng? An Exploration of the Contemporary Culture of Fatherhood. Gender & Society, 21(4), 508-527.

WHO (2021). World Health Organization. https://www.who.int/en/news-room/fact- sheets/detail/deafness-and-hearing-loss (Erişim Tarihi: 02.11.2021)

Yalçınöz, B. (2011). From Being a Son To Beıng A Father: An Intergeneratıonal Comparison of Fatherhood In Turkey [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Yayınlanmış

2023-04-29

Nasıl Atıf Yapılır

Arsan, C., & Uzuner, Y. (2023). Babasının Gözünden İşitme Kayıplı Kızının Yaşam Öyküsü. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, (34). https://doi.org/10.14689/enad.34.1619

Aynı yazar(lar)ın dergideki en çok okunan makaleleri