Aşılması Gereken Sarp Bir Dağ: Doktora Yeterlilik Sürecinin Öğrencilerin Gözüyle Değerlendirilmesi

Özet

Türkiye’de lisansüstü eğitim seviyesindeki öğrencilerin doktora ders dönemlerini bitirdikten sonra tez aşamasına geçebilmeleri ve eğitimlerini tamamlayabilmeleri için “doktora yeterlik sınavı”na girmeleri gerekmektedir. Uzun, zorlu ve stresli bir süreç olarak kendini gösteren “yeterlik süreci” doktora öğrencilerinin yaşamlarında adeta “aşılması gereken sarp bir dağ” gibi görünmektedir. Bu araştırmanın amacı doktora yeterlik sürecinin öğrenciler gözüyle ele alınması ve sonuçlarının tespit edilmesidir. Nitel araştırma yöntemlerinden yorumlayıcı fenomenolojik desenin kullanıldığı araştırmada; amaçlı örnekleme yöntemlerinden olan ölçüt örnekleme yöntemiyle 9 katılımcı ile görüşmeler yapılmış ve 55 sayfa veri elde edilerek, veriler tematik analize tabi tutulmuştur. Yeterlik sınavı bir bütün halinde değerlendirildiğinde olumlu ve olumsuz bazı sonuçlara sahip olduğu belirlenmiştir. Bütün bu sürecin sonunda yeterlik sınavı kişilerde “zorlayıcı bir süreç”, “öğrenme ve gelişim süreci”, “büyük sınav”, “yetersizliğin anlaşılması” ve “tarifsiz bir süreç” şeklinde anlam kazanmıştır. Araştırmadan elde edilen bilgiler ileriki dönemlerde sınava girecek olan öğrenciler için bir rehber niteliği taşımaktadır. Ek olarak araştırma sonuçlarına dayanılarak, öğrencilere ve sınava ilişkin öneriler araştırma kapsamında sunulmuştur.