İlkokul Öğrencilerinin Araştırma Becerilerine İlişkin Bir Durum Çalışması


Özet Görüntüleme: 806 / PDF İndirme: 864 / PDF İndirme: 813

Yazarlar

  • Vedat AKTEPE
  • Gökçe ULU

DOI:

https://doi.org/10.14689/enad.33.1672

Anahtar Kelimeler:

İlkokul- sınıf öğretmeni- öğrenci- araştırma becerisi- durum çalışması

Özet

Çalışmada, ilkokulda araştırma becerisine yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Amaçlı örnekleme ile araştırmanın çalışma grubu belirlenmiş, 20 sınıf öğretmeni ile araştırma yürütülmüştür. Araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme formu, veri toplama aracı olarak kullanılmış ve veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucuna göre: Sınıf öğretmenleri araştırma becerisi kavramını; bilgiyi öğrenmenin yolu, merak uyandıran konuları keşfetme çabası, sorunu farketme ve çözme gayreti, isteyerek eylemde bulunma, katılım sağlama, sorgulama ve gelişim gösterme olarak tanımlamışlardır. Araştırma becerisinin dersler düzeyinde çoğunlukla yetersiz olduğunu ve tüm sınıf düzeylerinde az veya çok bulunduğunu ifade etmişlerdir. Araştırma becerisinin geliştirilmesi için, öğrencinin süreçte aktif olması, öğretmenin rol model olması, merak uyandıran ve eğlendiren etkinlikleri sınıf ortamına getirmesi ve araşatırma becerisini destekleyecek ilgili öğretim yöntemini ve materyalini seçip kullanması gerekmektedir. Sınıf öğretmenleri araştırma becerinde çoğunlukla görsel, teknoloji destekli araçları ve sorgulamaya dayalı stratejileri kullanmaktadır. Öğrencilerde araştırma becerisinin yetersiz olduğunu çoğunlukla düşünmektedirler. Araştırmanın sonucunda öğretmenler şu önerilerde bulunmuşlardır: Okulun teknolojik imkânlarının ve kaynaklarının arttırılması, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine göre araştırmalar yapmaya teşvik edilmesi, öğrenci özerkliklerinin desteklenmesi, etkin olarak sosyal katılımın teşvik edilmesi, aile ortamının ve öğretmen tutumunun çocuğu destekleyici nitelikte olması, güncel konularla ilgili araştırma yapmaları, araştırma için yeterli zamanın sağlanması ve yılsonunda teorik bilgilerin yanında becerilerin de değerlendirilmeye alınmasını önermişlerdir.

Referanslar

Akar, H. (2016). Durum çalışması. (Editör: A. Saban ve A. Ersoy), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (s. 111-149). Ankara: Anı Yayıncılık.

Akhan, N.E. ve Demirezen, S. (2015). Araştırma inceleme yoluyla öğrenme öğrenme stratejisi. (Editörler: C. Dönmez ve K. Yazacı), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (147-174). Ankara: Pegem Akademi.

Alkan Dilbaz, G. (2013). Araştırma temelli öğrenmenin tutum, akademik başarı, problem çözme ve araştırma becerilerine etkisi. (Yüksek lisans tezi), Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.

Anagün, Ş.S., Yalçınoğlu, P. ve Ersoy, A. (2012). An investigation of primary school teachers’ beliefs on teaching-learning processes in science and technology course in terms of constructivism. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 1-16.

Bee, H., & Boyd, D. (2002). Lifespan development (3rd ed.). Boston, MA: Allyn and Bacon.

Brooks, J.G. and Brooks, M.G. (1999). The courage to be constructivist. Educational

Leadership, November, 57(3), 18-24

Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara. Pegem Akademi.

Büyüköztürk, Ş. (1999). İlköğretim okulu öğretmenlerinin araştırma yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(18), 257-269.

Chu, S. (2008). Grade 4 students’ development of research skills through ınquiry-based learning projects. School Libraries Worldwide, 14(1), 10-37. https://doi.org/10.29173/slw6775

Creswell, J. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. 2nd ed. Thousand Oaks, CA: Sage.

Creswell, J. (2013). Nicel, nitel ve karma yöntem yaklaşımları, araştırma deseni. (Çeviri Editörü: S.Beşir Demir), Ankara: Eğiten Kitap Yayınları.

Creswell, J.W. & Miller, D.L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into Practice, 39(3), 124-130.

Çalışkan, H. (2017). Sosyal bilgilerde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı, (Editörler: R. Turan ve H. Akdağ), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar içinde (241-268), Ankara: Pegem Akademi.

Çepni, S. (2018). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. (8. Baskı), Trabzon: Celepler Matbaacılık.

Demircioğlu, İ.H. (2003). Öğretim stratejileri, (Editörler: C. Öztürk ve D. Dilek) Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde, (135-226), Ankara: Pegem Akademi.

Denzin, N.K., & Lincoln, Y.S. (1994). The sage handbook of qualitative research. SAGE Publications, Inc.

Digenti, D. (1999). Collaborative learning: A core capability for organizations in the new economy. Reflections: The a SOL Journal, 1(2), 45-57. https://doi.org/10.1162/152417399570160

Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metodlarına giriş. Ankara: Anı yayıncılık.

Erdoğan, İ. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel araştırma becerilerinin öğrencilerin yaptığı araştırmalara dayalı olarak incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.

Ersoy, A. (2006). İlköğretim beşinci sınıfta teknoloji destekli proje tabanlı öğrenme uygulamaları. (Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.

Ersoy, A. (2014). İnternet kaynaklarından intihal yaptığımın farkında değildim: Bir olgubilim araştırması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(I), 47-60.

Erten, P. (2019). Öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri yeterlilik algıları ve bu becerilerin kazandırılmasına yönelik görüşleri. Milli Eğitim, 49(227), 33-64

Güneş, P. (2011). Dereceli puanlama anahtarının ilköğretim öğrencilerinin araştırma becerisi ve bilişsel alan düzeyine etkisi. (Doktora tezi), Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018) Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

İlter, İ. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde 5E öğrenme döngüsü modelinin öğrenci başarısına, bilimsel sorgulayıcı-araştırma becerilerine, akademik motivasyona ve öğrenme sürecine etkileri. (Doktora tezi), Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.

Kanatlı Öztürk, F. (2018). Çokkültürlü eğitim çerçevesinde hazırlanan etkinliklerle farklılıklara saygı değeri ve araştırma becerisi geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması. (Doktora tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.

Kennedy, I.G., Latham, G., & Jacinto, H. (2016). Education skills for 21st Century teachers: Voices from a global online educators’ forum. Springer Briefs in Education, Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-22608-8

Kurşun, A. (2013). Hayat bilgisi dersi programının araştırma becerilerine ulaşabilirliğinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.

Larkin, J.E. & Pines, H.A. (2005). Developing ınformation literacy and research skills in ıntroductory psychology: A case study. The Journal of Academic Librarianship, 31(1), 40–45. https://doi.org/10.1016/j.acalib.2004.09.008

Lichtman, M. (2006). Qualitative research in education a users’ guide. Sage Publications.

Lincoln, Y.S. & Guba, E.G. (1985). Naturalistic Inquiry. Newbury Park: Sage Publications.

McFall, R.M. (1982). A review and reformulation o f the concept o f social skills. Behavioral Assessment, 4, 1-33.

MEB (2005). Sosyal bilgiler dersi ilköğretim 4. ve 5. sınıf programı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara: MEB Yayınları.

MEB (2015). İlkokul hayat bilgisi dersi 1,2, ve 3. Sınıflar öğretim programı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara: MEB Yayınları.

MEB, (2009). İlköğretim 1,2 ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. http://talimterbiye.mebnet.net adresinden 19.03.2022 tarihinde alınmıştır.

MEB, (2018). İlkokul 1,2 ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr adresinden 07.01.2022 tarihinde alınmıştır.

Merriam, S.B. (2009). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.

Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: SAGE Publications.

Özçelik, İ. (2001). Tarih araştırmalarında yöntem ve teknikler. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.

Özer, Ü. (2014). İlköğretim öğrencilerinin araştırma becerilerinin veli bakış açısıyla değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi), Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.

Patton, M.Q. (2005). Qualitative research. New York: John Wiley & Sons.

Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çeviri Editörleri: M. Bütün ve S.B. Demir), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Polat Demir, B. (2016). Elektronik portfolyo uygulamalarının ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin araştırma becerilerine etkisi. (Doktora tezi), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Selley, N. (1999). The art of constructivist teaching in the primary school. London: David Fulton Publishers.

Sever, R. (2021). Temel kavramlar. (Editör: R. Sever), Sosyal bilgiler eğitiminde kavram öğretimi içinde (1-22), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Stake, R.E. (1995). The art of case study research. Sage Publications.

Şaşan, H.H. (2002) Yapılandırmacı öğrenme. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, Sayı: 74-75, s.49-52.

Şenbaşaran Uğuz, M. (2013). Biyoloji öğretmenlerinin bilimsel süreç ve araştırma becerilerini uygulayabilme durumlarının tespiti. (Yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Tay, B. ve Baş, M. (2016). 2009 ve 2015 yılı hayat bilgisi dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 341-374

TDK (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Turan, A. (2019). 2005 Fen ve Teknoloji dersi öğretim programı ile 2013 fen bilimleri dersi öğretim programının öğrencilerin araştırma becerilerine etkisinin karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi), Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 24(24), 543-559.

Vygotsky, L.S. (1987). Development of higher mental functions during the transitional age. In R.W. Rieber (Ed.), The collected works of L.S. Vygotsky (pp. 83-150). New York: Plenum Press.

Waite, S. & Davis, B. (2006) Developing undergraduate research skills in a faculty of education: motivation through collaboration, Higher Education Research & Development, 25(4), 403-419. https://doi.org/ 10.1080/07294360600947426

Willison, J.W. (2012) When academics integrate research skill development in the curriculum, Higher Education Research & Development, 31(6), 905-919. https://doi.org/10.1080/07294360.2012.658760

Willison, J.W. (2018). Research skill development spanning higher education: Critiques, curricula and connections. Journal of University Teaching & Learning Practice, 15(4). 1-15 https://doi.org/10.53761/1.15.4.1

Willison, J., & O’Regan, K. (2007). Commonly known, commonly not known, totally unknown: A framework for students becoming researchers. Higher Education Research and Development, 26(4), 393–409.

Willison, J. & Buisman-Pijlman, F. (2016). PhD prepared: research skill development across the undergraduate years. International Journal for Researcher Development 7(1), 63-83. https://doi.org/10.1108/IJRD-07-2015-0018

Wu, H.K., & Hsieh, C.E. (2006). Developing sixth graders' inquiry skills to construct explanations in inquiry-based learning environments. International Journal of Science Education, 28(11), 1289-1313.

Yasan, N. (2011). Lisansüstü eğitimin araştırma becerilerine ve bilim algılarına olan etkisine ilişkin araştırma görevlilerinin görüşlerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Yıldırım, S., (2007). İlköğretim 4.sınıf sosyal bilgiler dersinde proje tabanlı öğrenme modelinin araştırma becerilerinin gerçekleşme düzeyine etkisi. (Yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara. Seçkin Yayıncılık.

Yıldız, D., Kılıç, M.Y., Gülmez, D. ve Yavuz, M. (2019). Öğretmenlerin araştırma okuryazarlığı becerileri: Ölçek geliştirme çalışması. Turkish Journal of Educational Studies, 6(1), 45-65

Yin, R.K. (2003). Case study research design and methods (3. baskı). London: Sage Publications.

Yayınlanmış

2023-01-04

Nasıl Atıf Yapılır

AKTEPE, V., & ULU, G. (2023). İlkokul Öğrencilerinin Araştırma Becerilerine İlişkin Bir Durum Çalışması . Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, (33). https://doi.org/10.14689/enad.33.1672