Örgütsel Dışlanmanın Öncülleri ve Sonuçları Üzerine Fenomenolojik Bir İnceleme

Özet

Çıkar çatışmalarının yoğun olarak yaşandığı örgütsel ortamlarda iş ve insan etkileşiminden ya da insanlar arası ilişkilerden dolayı çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Yaşanan sorunlar işgörenlerde çeşitli psikolojik ve fiziksel sağlık sorunlarına neden olduğu gibi iş tatmininin azalması ve çalışma barışının zarar görmesi gibi örgütsel sağlık sorunlarına da neden olabilmektedir. Nitel araştırma desenlerinden betimleyici fenomenolojik desene göre tasarlanan bu araştırmada örgütlerde olumsuz davranış örneklerinden biri olan “örgütsel dışlanma” konusu incelenmiş, nedenleri ve etkileri tartışılmıştır. Araştırma örneklemi amaçlı örnekleme tekniğine göre belirlenmiş, veriler, kamu üniversitelerinin çeşitli bölümlerinde görevli farklı unvan ve pozisyona sahip 19 öğretim üyesinden derinlemesine görüşme yoluyla toplanmıştır. Araştırma sonuçları “kod”, “alt tema” ve “ana tema” şeklinde sunulmuş ve yorumlanmıştır. Araştırmada örgütsel dışlanma nedenlerinin; kıskançlık, etnik, siyasi ve sendikal ayrımcılık, engellenme ve örgütsel çatışma ana temaları altında toplandığı belirlenmiştir. Örgütsel dışlanmanın dışlanan birey üzerindeki etkisi ise işten ayrılma niyeti, tükenmişlik hissi ve psikosomatik rahatsızlıklar ana temaları altında toplanmıştır. Sonuçlar; örgütsel dışlanmanın örgütsel ve bireysel performans üzerinde olumsuz etkisi olduğunu, dışlanmanın örgütsel ve bireysel sağlığı ve iş tatminini bozan önemli bir örgütsel davranış sorunu olduğunu göstermektedir.